Để có một tiết dạy thành công

Để có một tiết dạy thành công












Văn Học -

Văn Xuôi









TRAO ĐỔI !





1. Thế nào là một tiết dạy thành công ?

Một tiết dạy thành công, theo "công
thức"- cần đáp ứng được một số "tiêu chí" cơ bản : cung cấp được kiến
thức cơ bản, kiến thức chuẩn; vận dụng nhuần nhuyễn các phương pháp nhằm
phát huy được trí lực học sinh; phong thái giáo viên (GV) mẫu mực, tự
tin; học sinh (HS) hiểu bài và vận dụng tốt kiến thức vào bài tập... Đó
là nói theo "sách vở", còn trong thực tế, một tiết dạy thành công là
tiết học mà GV phấn chấn dạy, HS thích thú học và tiết dạy có dư ba tích
cực (hết giờ mà HS vẫn còn muốn ngồi nghe, còn muốn tranh luận. Hoặc
sau đó, HS vẫn còn "tranh thủ" gặp GV để hỏi, để trình bày ý kiến về
những vấn đề được GV gợi mở trong tiết học ...).

2. Một số cách làm để có tiết dạy thành công:

Thời lượng quy định 45 phút trên lớp quả
là một thử thách, một áp lực không nhỏ cho GV đứng lớp. Tại sao chỉ có
45 phút ngắn ngủi? Nhưng chúng ta cần hiểu 45 phút đó là 45 phút lao
động trí óc, 45 phút lao động nghệ thuật và 45 phút thăng hoa, "cháy hết
mình" trên lớp của GV.

Vì vậy, trước hết GV phải nắm được trọng
tâm kiến thức bài dạy để truyền thụ (nhấn mạnh, giảng kỷ phần nào; lướt
qua phần nào; hướng dẫn HS tự học phần nào chứ không thể "tham lam", ôm
đồm được!).

Muốn nắm được kiến thức trọng tâm, cần
nghiên cứu, chuẩn bị bài thật chu đáo. Một bài soạn cho một tiết dạy 45
phút nhưng khâu chuẩn bị nhiều khi hết cả buổi, thậm chí cả ngày. Biến
kiến thức trong SGK, trong sách hướng dẫn thành kiến thức của mình bằng
cách hiểu, cách diễn đạt của mình ( hệ thống cậu hỏi chuẩn bị sẵn hoặc
khi cần, có những câu hỏi bật ra trong thực tế dạy trên lớp...). Kiến
thức sâu rộng, không bó hẹp, máy móc trong sách giáo khoa (TD. Trong
bài " Luyện tập về nghĩa của từ"- Ngữ văn lớp 10 chẳng hạn, nếu chẳng
chịu khó tìm tòi, cứ lấy TD trong SGK "cho khoẻ" thì HS sẽ nhàm chán,
không còn hấp dẫn. Tôi yêu cầu các nhóm đảo câu thơ "Lom khom dưới núi tiều vài chú" (Thơ Bà Huyện Thanh Quan)
thì các em háo hức hẳn lên, tìm được gần 20 câu có nghĩa sau khi đảo vị
trí từ ngữ câu thơ trên. Hoặc câu đối vui của báo Tuổi Trẻ Cười " Tuổi trẻ cười cười phải trẻ kẻo tuổi trẻ cười tuổi trẻ cười/ Hoạ sĩ biếm biếm phải sĩ kẻo hoạ sĩ biếm hoạ sĩ biếm". Hoặc đôi câu đối chơi chữ của người xưa " Bánh ít nhiều đường bánh ít ngọt/ Trầu không có thuốc trầu không cay"...).

Bên cạnh đó cần nắm chắc đối tượng HS,
trình độ tiếp nhận kiến thức của lớp mình dạy. Từ đó có phương pháp
truyền thụ phù hợp, mang lại hiệu quả cao. Mặt khác, cần xây dựng mối
quan hệ tốt, tin cậy lẫn nhau với tập thể lớp; tạo nên một "dải lụa
diều" thắt chặt tình cảm thầy, trò qua các tiết học.

Song song đó, GV cần tạo tâm thế tích
cực, bước vào lớp với vẻ mặt tươi vui, với nụ cười thân thiện và điều
không thể thiếu là giọng điệu, ngữ điệu phải phù hợp nội dung truyền đạt( tránh đưa những bực dọc ở nhà, của cá nhân vào "đổ" trong giờ học trên lớp !).

Trong quá trình dạy, cần vận dụng một
cách linh hoạt các phương pháp như nêu vấn đề, tạo sự hấp dẫn, kích
thích sự nhạy bén, thông minh của HS

( Giải ô chữ, thả thơ, đền khuyết, bản đồ tư duy ...).

Tóm lại, một khi kiến thức đã hoá thành
máu thịt, thành lẽ sống và GV dạy hết mình, "cháy hết mình" cho tiết dạy
; dạy sinh động, hấp dẫn thì tiết học nhất định thành công.

Việc nhắc nhở, dặn dò HS chuẩn bị bài
cũng cần chú trọng. Không thể nắm chắc kiến thức nếu không có sự chuẩn
bị hoặc chuẩn bị bài chưa chu đáo. GV cần giành thời gian rà lại câu hỏi
trong SGK, từ đó xây dựng hệ thống câu hỏi cho bài dạy của mình. Phân
công nhóm chuẩn bị ở nhà và thuyết trình trên lớp ở những phần trọng
tâm. Cả lớp theo dõi và bổ sung. GV bổ sung, định hướng, gợi mở cách
hiểu vấn đề ...Có như vậy mới có sự hợp tác, sự tương tác giữa thầy và
trò trong tiết dạy.

Dạy học là cả một vấn đề nghệ thuật.
Người dạy là GV đồng thời là người nghệ sĩ. Khi chọn nghề dạy học, mỗi
chúng ta đều có ít nhiều chất nghệ sĩ trong tâm hồn. Dạy say mê, dạy đam
mê nhưng vẫn phải tỉnh bởi ranh giới giữa thành công và thất bại rất
mong manh.

Điều cuối cùng mà tôi muốn trao đổi là
cần tạo ra mối quan hệ đồng nghiệp trong nhà trường thoải mái, thương
yêu, giúp đỡ, chia sẻ, nhường nhịn, thông cảm cho nhau. Có môi trường sư
phạm tốt cũng phần nào tạo nên cảm hứng dạy học của giáo viên và cảm
hứng học tập của học sinh.



Th.S LÊ ĐỨC ĐỒNG

(Trường THPT Chuyên NT Minh Khai -

Sóc Trăng)

hiiiiiiiiii